In navolging van Paul Volcker riep hoofdeconoom Huw Phil van de Britse centrale bank onlangs op echt werk te maken van de inflatiebestrijding. Hij moest zijn woorden bijstellen tot verbijstering van monetair econoom Edin Mujagic.
Het is oktober 1979 als de kersverse Fed-voorzitter Paul Volcker in het Amerikaanse parlement verschijnt voor een hoorzitting. Het land heeft te maken met een enorm inflatieprobleem en Volcker krijgt de opdracht dat op te lossen. Volcker wist wat de enige manier was om te doen. Hij vertelde de Amerikaanse afgevaardigden dat "de levensstandaard van de gemiddelde Amerikaan moet dalen, daar is geen ontkomen aan". De enige manier om inflatie te verslaan, is geld lenen fors duurder maken, wat voor een periode van lage economische groei of recessie zal zorgen. Dat doet nou eenmaal pijn en zorgt voor een lagere levensstandaard.
Sinds die oktober 1979 was er geen centrale bankier die de woorden van Volcker heeft herhaald om de simpele reden dat het niet hoefde. Inflatie was, mede dankzij Volcker, aan het dalen geslagen. Tot een kleine 44 jaar later. Enter Huw Pill.
Sprekend over het probleem van aanhoudend hoge inflatie, zei Pill, die hoofdeconoom is van de Britse centrale bank, dat bedrijven en huishoudens zich moeten realiseren dat aanhoudend hoge inflatie hen armer zal maken. Die nare boodschap wil men echter maar niet accepteren. Inflatie blijft hoog, aldus Pill, zolang bedrijven de hogere kosten blijven doorberekenen en werknemers via hogere looneisen inflatie volledig proberen te compenseren. Een nare boodschap maar wel het enige eerlijke verhaal.
Zoals zo vaak zit er niemand daarop te wachten. Pill doet wat Volcker in 1979 deed en dat heeft hij geweten. De buitenwereld sprak er schande van. Zelfs de topman van de Britse centrale bank vond het niet kunnen wat Pill zei. Pill werd gedwongen op zijn woorden terug te komen. Deze gaf aan wellicht andere woorden te moeten gebruiken maar bleef verder gewoon achter zijn boodschap staan.
Dát hij op zijn woorden terug moest komen, dát hij niet door zijn collega’s werd gesteund en dát hij in een lichte vorm excuses moest maken voor wat hij zei, is zeer, zeer zorgwekkend. Het is zorgwekkend omdat ik eruit afleid dat we er rekening mee moeten houden dat onze economieën voorlopig (en daarmee bedoel ik de komende jaren) zullen blijven kwakkelen.
De eerste stap in het oplossen van een probleem, welk probleem dat ook is, is namelijk het erkennen dat er een probleem is en concluderen dat zaken moeten veranderen. De definitie van stupiditeit is almaar hetzelfde blijven doen en andere uitkomsten verwachten, zou Albert Einstein ooit hebben gezegd.
Die eerste stap is blijkbaar nog niet gezet, getuige de ophef over Pill’s woorden en gebrek aan steun voor hem van zijn collega’s. De huidige hoge inflatie is veroorzaakt door te hoge schulden bij de overheden, aanhoudende begrotingstekorten en te lang en te ruim monetair beleid.
De huidige stand van zaken is dat de hoge schulden niet worden aangepakt. Sterker nog, de modus operandi lijkt te zijn de schulden verder te laten stijgen. Het gevecht om het verhogen van het schuldplafond in de VS is daar een goed voorbeeld van. Begrotingstekorten van behoorlijke omvang worden, zowel in de VS als in de eurozone, als volkomen normaal gezien.
Wat het monetaire beleid betreft, zien we dat nu net de reële rentes van de centrale banken positief beginnen te worden (VS) of voor het eerst in een lange tijd de 0 lijken te naderen (eurozone), de centrale banken zich opmaken op het beëindigen van renteverhogingencyclus. Dat alles om te voorkomen dat de economische groei te laag wordt, terwijl dat, hoe vervelend dat ook is, juist nodig is om de inflatie te verslaan.
Dat is wat de boodschap van Pill tot het eerlijke verhaal maakt. In plaats van zijn boodschap aan te horen en te concluderen dat hij gelijk heeft, horen we steeds vaker en luider van beleidsmakers maar ook economen dat we dan maar de inflatie niet moeten aanpakken. Omdat dat probleem vanzelf wel zal verdwijnen of omdat het überhaupt geen probleem is!
Een andere veelgehoorde reden voor het staken van de strijd tegen inflatie (en ongedaan maken van renteverhogingen) is dat dit nodig zou zijn voor de strijd tegen klimaatverandering.
Het inflatieprobleem verdwijnt niet vanzelf, dat leert de historie ons duidelijk, net als dat inflatie wel degelijk een probleem is. Het niet aanpakken daarvan maakt het probleem steeds groter en opent de deur voor meer en ernstiger problemen in de toekomst.
Het doet me denken aan een andere uitspraak van Einstein, die wederom zeer van toepassing is: "Wat juist is, is niet altijd populair en wat populair is, is niet altijd juist." Inderdaad!
Edin Mujagic is hoofdeconoom en onderdeel van ons beleggingcomité. Naast zijn werk bij OHV heeft Edin meerdere boeken geschreven over macro-economische en monetaire geschiedenis. Daarnaast is hij een graag geziene spreker en auteur bij gerenommeerde media.
Op de hoogte blijven van de economische ontwikkelingen? Onze hoofdeconoom Edin Mujagić deelt maandelijks zijn visie. Schrijf u hier in voor Edins nieuwsbrief.
In de nieuwsbrief van OHV leest u welke invloed de macro-economische ontwikkelingen hebben op de financiële markten en 'onze' beleggingen.
