14 oktober 2022 | Door: Edin MujagićEdin Mujagić

Financiële stabiliteit in gevaar

Vier centrale banken waarschuwden dat financiële stabiliteit in gevaar is. Ja, hallo door hun eigen beleid, aldus Edin Mujagic. Verder verwacht hij snel meer stoere praat van de Fed.

Zodra de eerste bladeren van de bomen beginnen te vallen, komt DNB met waarschuwingen, verzuchtte oud-premier Ruud Lubbers ooit toen de centrale bank weer eens met een waarschuwing richting Den Haag kwam.

Traditiegetrouw kwam DNB onlangs weer met een waarschuwing. Niets minder dan de financiële stabiliteit loopt gevaar, aldus de bank. Zij staat daarin niet alleen. De Bank of England, de Fed en de ECB, zeiden onlangs hetzelfde.

Alle vier de centrale banken waren in het nieuws met waarschuwingen dat financiële stabiliteit in gevaar is. Bij het lezen van het DNB-rapport hierover, was er één opvallende zaak, iets wat ook bij de waarschuwingen van de zusterinstellingen ook het geval was.

Schulden zijn gestegen

"Een groot aantal kwetsbaarheden vormt al langere tijd een risico voor de financiële stabiliteit maar deze zijn door de economische gevolgen van de coronacrisis, de oorlog in Oekraïne en de hoge inflatie verder vergroot," valt onder meer te lezen.

Die kwetsbaarheden hebben zich opgebouwd in de afgelopen jaren, in een lage renteomgeving. Waarom opgebouwd? Doordat schulden zijn gestegen. Zo vormt de woningmarkt een risico voor de financiële stabiliteit, enerzijds door de verder stijgende hypotheekrentes en anderzijds doordat steeds meer huishoudens in financiële problemen komen door de hoge inflatie.

Het risico dat de inflatie nog lang te hoog zal blijven, is toegenomen, schrijft DNB, en vervolgt met de opmerking dat de inflatiecijfers keer op keer de verwachtingen overtreffen en de verwachte inflatiepiek steeds naar achteren verschuift.

Door de oorlog

Dat alles ondanks ingrijpen door centrale banken met stevige renteverhogingen, schrijft de bank. De auteurs noemen de oorlog in Oekraïne en de hoge inflatie meermaals, als oorzaken maar nergens hebben het over het ECB-beleid.

De hoge inflatie is aangewakkerd door de oorlog in Oekraïne, maar in de kern veroorzaakt door het zeer lang zeer ruim monetair beleid van de ECB. Het beleid dat nota bene nog steeds zeer ruim is, terwijl de geldontwaarding in de eurozone 10% bedraagt!

Door de hoge schulden – de opbouw is voor een belangrijk deel gestimuleerd door de belofte van de ECB de rentes lang laag te houden – komt financiële stabiliteit in gevaar doordat de rentes op de kapitaalmarkt snel zijn gestegen.

Echt niet stevig

De reden: stevige renteverhogingen door de centrale banken, aldus DNB. Even over die stevige renteverhogingen; hoe kunnen ze ECB-renteverhoging van -0,5% naar 0,75% bij een inflatie van 10% stevig kunnen noemen!?

Omdat de ECB de rente veel te laat is gaan verhogen en dat ook nog eens te langzaam doet, dreigt inflatie langer te hoog te blijven dan gewenst. Dat de ECB verreweg het traagst gereageerd heeft op de gestegen inflatie, zien we aan de kapitaalmarkten.

De Fed is bijvoorbeeld eerder begonnen met zowel renteverhogingen. De Amerikaanse toonaangevende tienjarige staatsrente is opgelopen van circa 1,4% in de zomer van vorig jaar tot bijna 4%. Ofwel die rente is ruimschoots verdubbeld.

Meer inflatie

De rente op de Duitse tienjarige staatsleningen is opgelopen van -0,28% in de zomer van 2021 naar circa 2,3% op het moment. Dat is een vernegenvoudiging! Zou dat te maken kunnen hebben met de late en trage reactie van de ECB, waardoor beleggers vrezen dat de inflatie in de eurozone langer te hoog zal zijn dan in de VS?

Door die hoge inflatie en het niet aanpakken ervan, zijn de (hypotheek)rentes in de eurozone behoorlijk gestegen en zijn veel huishoudens in financiële problemen gekomen, precies de twee redenen die DNB noemt als oorzaken voor mogelijke financiële instabiliteit voortkomend uit de huizenmarkt!

Kortom, financiële stabiliteit loopt gevaar door de combinatie van hoge schulden, hoge inflatie en opgelopen en oplopende rentes. Volgens DNB zijn die uit de lucht komen vallen, verrassend hoog en het gevolg van het stevige ingrijpen door de centrale banken.

Meer stoere taal

Nee, dit is veroorzaakt door het beleid van de centrale banken en het niet tijdig en stevig genoeg ingrijpen door de centrale banken; het (wan)beleid van de centrale banken).

Dus centrale banken uit Frankfurt, Amsterdam, Washington en Londen waarschuwen voor gevaren voor financiële stabiliteit, maar verzuimen erbij te zeggen dat zij er schuld aan hebben.

Over inflatie gesproken trouwens: in de VS bedroeg die in september 8,2%, iets meer dan in augustus (8,1%). Gemeten op maandbasis lagen de prijzen 0,4% hoger dan in augustus.

De inflatie zonder energie- en voedselprijzen bleef onveranderd, op 6,6% (0,6% op maandbasis). De afdronk van deze cijfers is: de inflatie is zowel op jaarbasis als op maandbasis verder gestegen. De Fed kan daarom nog lang niet achteroverleunen. Geplande renteverhogingen gaan door en ik verwacht meer stoere taal van de Fed de komende weken.

Deze column is 14 oktober jl. gepubliceerd in IEXProfs

Financiële stabiliteit in gevaar
Over de auteur

Over de auteur
Edin Mujagić

Edin Mujagic is hoofdeconoom en onderdeel van ons beleggingcomité. Naast zijn werk bij OHV heeft Edin meerdere boeken geschreven over macro-economische en monetaire geschiedenis. Daarnaast is hij een graag geziene spreker en auteur bij gerenommeerde media.