26 augustus 2022 | Door: Edin MujagićEdin Mujagić

Steenrijk, straatarm; de ECB-editie

Bestuursleden van de ECB moeten minstens een jaar lang evenveel verdienen als het gemiddelde loon in hun thuisland. Misschien dat ze zich dan kunnen voorstellen wat de torenhoge inflatie, die de ECB maar niet aanpakt, doet, aldus Edin Mujagic.

Op het ECB-blog, 24 augustus 2022. Daar staat dat "communicatie met het publiek ertoe doet voor het monetaire beleid."

Het uitleggen van de strategie kan, aldus de bank, de geloofwaardigheid van de bank kan opkrikken. Strategie van de ECB is niets anders dan de vraag wat gaat de bank doen met de rente die ze vaststelt.

Het is onmogelijk om het hiermee oneens te zijn. Leg aan de buitenwereld zo duidelijk mogelijk uit wat je doet, waarom en wat je van plan bent te doen en dat zorgt voor meer vertrouwen en meer rust.

Faliekant mislukt

Klopt als een bus. Dan is het wel de zaak dat de ECB-bestuurders eenduidig naar buiten communiceren. En dat is deze week niet bepaald gelukt. Het is deze week zelfs faliekant mislukt, kun je wel zeggen.

Een van de ECB-bestuurders is Isabel Schnabel. In een interview zei ze dat zelfs als de economie van de eurozone in een recessie terechtkomt, het onwaarschijnlijk is dat de inflatiedruk zal verminderen.

Vrij vertaald: een recessie of niet, de ECB moet de rente aanzienlijk verder verhogen om het opgelaaide inflatievuur blussen. Fabio Panetta is een van Schnabel’s collega’s in het ECB-bestuur.

Diepe coma

Ook hij liet deze week van zich horen. De Italiaan zei onder meer dat "de reële rentes (in de eurozone) niet ver van het geschatte neutrale niveau liggen."

Het neutrale renteniveau is het niveau waarvoor geldt dat de inflatie afgeremd nog aangejaagd wordt. De reële rente is de nominale rente verminderd met de inflatie.

Even afgezien van het feit dat aangezien de geldontwaarding in de eurozone inmiddels 8,9% bedraagt, geldt dat welke rente je ook pakt in de eurozone, de reële variant ervan zwaar en zwaar negatief is. Als Panetta gelijk zou hebben, dan zou dat betekenen dat onze economie in een diepe coma verkeert.

Stokpaardjes

Wat Panetta’s woorden betekenen is, vrij vertaald, dat de ECB de rente die de bank vaststelt niet (veel meer) hoeft op te krikken. Dames en heren van de ECB…wat is het nou?

Christine Lagarde, de ECB-president, zou dan voor uitsluitsel kunnen zorgen. Geluk bij ongeluk gaf ook zij eerder deze week een interview.

Helaas is het weer een wereldvreemd vraaggesprek geweest. Neem de vraag hoe we de wereld van morgen zodanig kunnen opbouwen dat de hoop terugkeert. Er volgde een lang antwoord van Lagarde, waarin ze het vrij snel had over haar stokpaardje; het gevecht tegen klimaatverandering.

Laagste niveau ooit

Ze had het niet over het aanpakken van de torenhoge inflatie, die bij veel inwoners van de eurozone ervoor zorgt dat ze steeds minder hoop in de toekomst hebben.

Zorg ervoor dat de inflatie op termijn lager wordt en je zult zien dat die vervlogen hoop snel terug zal keren. Nederland is een goed voorbeeld. Deze week beek dat consumentenvertrouwen naar het laagste niveau ooit gemeten is gedaald.

Een blik op de grafiek met de Nederlandse inflatie en het consumentenvertrouwen leert dat het virus der somberheid in de polder begon te gedijen vrijwel tegelijkertijd met het begin van de toename van inflatie, eind zomer vorig jaar.

Teveel vraagtekens

Zei Lagarde in dat interview helemaal niets over inflatie!? Nee, zo erg was het niet. Maar als ik kijk naar wát ze zei, dan denk ik had dan maar niets gezegd.

Zij gaf namelijk aan zich geen enkele zorgen te maken over de einduitkomst. “Ik weet dat de inflatie terug zal keren naar dicht bij 2% per jaar,” aldus de Française. “Maar wanneer? Na welke periode? En wat zullen de gevolgen zijn?”

Dat zijn allemaal vragen voor de ECB-president. Achter de antwoorden op die vragen schuilt heel veel leed in de huishoudens van Rome tot Riga.

Antwoorden geven

Ik ben zo aardig antwoorden te souffleren:

  • Wanneer? Nou, nog lang niet zolang de ECB niet steviger ingrijpt.
  • Na welke periode keert de inflatie terug naar 2%? Ik vermoed op zijn vroegst over een paar jaar. Omdat de ECB niet steviger ingrijpt.
  • Wat zullen de gevolgen zijn? Hoezo zullen!? De gevolgen zijn er al! Het consumentenvertrouwen was nooit zo laag als nu, bedrijven schroeven investeringen terug, talloze gezinnen kunnen niet rondkomen en de economie stevent op een recessie af.

Maar een jaar

Het beeld dat ik bij dit gewauwel van Lagarde heb, is dat van die Iraakse minister van informatie, die live op televisie stond te vertellen dat het allemaal onzin was, die berichten van Amerikaanse soldaten en tanks in Bagdad, terwijl dat achter te zien was!

En dan te bedenken dat de ECB niet alleen nu faalt. De bank heeft prijsstabiliteit in 1999 gedefinieerd als "inflatie onder de 2%." In 2003 werd de definitie gewijzigd in "onder, maar dicht bij 2%" en vorig jaar in "2%."

Het gaat steeds om de inflatie per jaar. Als ik met die genoemde definities naar de werkelijke inflatie per jaar in de eurozone sinds 1999 kijk, blijkt dat de ECB is slechts één jaar voor prijsstabiliteit zorgde.

Niet kunnen inleven

Eigenlijk geen enkel jaar, want het enige jaar waarin de inflatie in de eurozone voldeed aan de definitie van prijsstabiliteit, was 1999. Inflatie in dat jaar had niets met het ECB-beleid te maken, want de bank begon in dat jaar.

De kans is groot dat dat de komende jaren niet anders zullen zijn. De ECB zou vooral nederig moeten zijn en alles op alles moeten zetten om wel voor prijsstabiliteit te zorgen.

Ik heb sterk het gevoel dat een deel van het probleem is dat de ECB-bestuursleden zo luchtig doen over torenhoge inflatie omdat ze zich niet kunnen inleven de levens van inwoners van de eurozone.

Ruilen van plek

En dus heb ik een idee. Kent u het tv-programma "Steenrijk, Straatarm?" In elke aflevering ruilen gezinnen, één rijk de ander niet bepaald, een week lang van huis en budget.

Wat elke keer weer blijkt, is dat het rijke gezin zegt zich na een arme week pas voor te kunnen stellen met welke problemen mensen die het niet zo breed hebben, kampen.

Aangezien de ECB-bestuurders er ook niet in slagen zich te vereenzelvigen met de problemen van de inwoners van de eurozone, zou ik zeggen: laten we ze een jaar lang laten leven van een gemiddeld salaris in hun thuisland.

Dat lijkt me de beste manier om hen te kunnen laten voelen hoeveel last de torenhoge inflatie betekent voor een groot (en toenemend) deel van de bevolking.

Deze column is 26 augustus jl. gepubliceerd in IEXProfs

Steenrijk, straatarm; de ECB-editie
Over de auteur

Over de auteur
Edin Mujagić

Edin Mujagic is hoofdeconoom en onderdeel van ons beleggingcomité. Naast zijn werk bij OHV heeft Edin meerdere boeken geschreven over macro-economische en monetaire geschiedenis. Daarnaast is hij een graag geziene spreker en auteur bij gerenommeerde media.