Hoe vaak zal de ECB de rente nog (flink) verhogen? Tussen de twee en vijf keer, inclusief de verhoging van gisteren. Eindelijk is Christine Lagarde eens duidelijk, aldus Edin Mujagic.
Donderdag 8 september 2022 was een historische dag. Terwijl ik in het Okura-hotel vertelde over de inflatie-situatie in de wereld, kwam het bericht dat de Britse koningin was overleden. Daarmee komt een eind aan een tijdperk in het Verenigd Koninkrijk.
En de ECB verhoogde de officiële rente in de eurozone met 75 basispunten. De dag was ook bijzonder omdat de persconferentie na afloop nou eens een keer redelijk goed te noemen was.
Het bestuur van de ECB besloot de rente op te krikken, voor de tweede keer op rij, naar 0,75%. De ECB besloot die stap te nemen gezien aanhoudend hoge inflatie in de eurozone.
De nieuwe ramingen van de ECB-economen laten zien dat zelfs de ECB-modellen, die inflatie vrijwel altijd (behoorlijk) onderschatten, de geldontwaarding in 2024 verder boven de 2% zien uitkomen, boven het streefpercentage.
Volgend jaar verwacht de bank een inflatie van 5,5% (waar eerder 3,5 werd verwacht). De kans dat de inflatie hoger uitkomt in die jaren is volgens de ECB groter dan dat de inflatie onverwacht lager blijkt te zijn.
De ECB merkte op dat de hoge inflatiecijfers nog steeds vooral door de hoge energieprijzen worden veroorzaakt, maar voegde daaraan toe dat de inflatie zich als een olievlek verspreidt door de economie.
De hoge inflatie is dus structureel aan het worden. Christine Lagarde, president van de ECB, zei dat het rentebesluit unaniem werd genomen. Dat betekent dat ook de voorstanders van veel lagere of zelfs geen renteverhogingen ermee akkoord zijn gegaan.
Ik denk dat de reden dat er unanimiteit was omdat ECB tevens besloten heeft niet te praten over kwantitatieve verkrapping, waarbij de bank de opgekochte staats- en bedrijfsobligaties die afgelost worden, niet zal vervangen door nieuwe.
Andere centrale banken, zoals die in Londen, Washington of Canberra, doen dat al een geruime tijd.
Wat is er de komende maanden te verwachten op het rentefront in de eurozone? Daarvoor zal ik een aantal relevante passages uit de persconferentie vertalen.
“Wij bevinden ons in een situatie waar de rentestand de economie stimuleert. Nou, dat doen terwijl de inflatie 9,1% bedraagt en de verwachting is dat de inflatie in 2024 hoger zal zijn dan ons streefpercentage, is simpelweg niet goed.”
Wat Lagarde eigenlijk zegt, is dat de ECB achter de feiten aan loopt. Zij impliceert er ook mee dat er nog meerdere renteverhogingen volgen in de komende maanden.
“Wat ik u met zekerheid kan vertellen, is dat we zo ver weg zijn van de rente die ons zal helpen inflatie terug naar 2% te krijgen, dat toekomstige renteverhogingen niet alleen op tijd moeten zijn, maar ook in een mate plaats moeten vinden waardoor we sneller bij het benodigde renteniveau zullen uitkomen. Zeg ik daarmee dat, naarmate wij dichter bij die rente komen, de grootte van de rentestappen die we zullen zetten, kleiner zullen worden? Nee.”
Ook dit is te vertalen als een hint dat meer renteverhogingen op komst zijn, waarbij geldt dat hoe sneller hoe beter en dat de mate van die renteverhogingen wel eens aanhoudend verrassend hoog kan zijn.
"Aanhoudend," want Lagarde zegt dat met hoeveel de bank de rente zal verhogen, niet per definitie zal afnemen naarmate er meer renteverhogingen volgen.
“Wij denken dat het enkele vergaderingen zal vergen. Hoe veel is ‘enkele’? Waarschijnlijk meer dan twee, inclusief die van vandaag, en minder dan vijf.”
Duidelijker kon Lagarde bijna niet zijn! De ECB zal de rente zeker nog één keer verhogen, zeer waarschijnlijk twee keer en, afhankelijk van de ontwikkelingen, is nog een derde renteverhoging niet uit te sluiten.
Vier verhogingen op rij acht ik te veel voor een te grote groep bestuursleden. Kijk ik vervolgens naar de agenda van het ECB-bestuur, dan is te zien dat ze in oktober, december en februari vergaderen over de rente.
Renteverhogingen in oktober en december zijn vrijwel zeker, met die in februari een goede mogelijkheid. Het zou me niet verbazen als de relatieve hardliners in het bestuur, de zogeheten haviken, voldoende wind in de zeilen blijken te hebben twee renteverhogingen van 50 basispunt per keer af te dwingen.
Daarmee zou de officiële rente van de ECB eind dit jaar op 1,75% zitten en in februari 2023 wellicht op 2%. “Wij willen geen tweede ronde-effecten zien, wij willen dat alle deelnemers in het economische verkeer bij alle besluiten die ze nemen, begrijpen dat de ECB serieus is over de wens inflatie terug naar 2% te krijgen. Ik denk dat onze geloofwaardigheid beoordeeld zal worden aan de hand van de vraag of we wel of niet inflatie terug naar 2% krijgen op middellange termijn. Inflatie is een verschrikkelijk fenomeen.”
Ik kan mij niet herinneren dat ik ooit zulke uitspraken van Lagarde over inflatie heb gehoord. Wat het vertelt, is niet zozeer dat zij van opstelling en gedachten is veranderd, maar wel dat een te groot deel van het bestuur zo in het spel zit.
En dan kan Lagarde niet anders dan dat gevoel verwoorden. Daarmee is het nog een onderstreping van het serieuze voornemen van de ECB door te gaan met renteverhogingen.
De kans is groot dat de ECB-rente eind dit jaar op 1,75% zit en in het eerste kwartaal van 2023 wellicht zelfs op 2%. Daarmee zal de bank de inflatie op termijn iets verlagen, maar dat soort rentestanden blijven onvoldoende hoog om inflatie terug te krijgen en te houden op 2%.
Bovendien kan tussen nu en februari 2023 zoveel veranderen, denk aan een recessie of meevallende inflatiecijfers, waardoor de duiven juist wind in de zeilen krijgen.
Ik houd er dus sterk rekening mee dat de inflatie de komende jaren aanmerkelijk hoger zal uitkomen dan 2% en, als de duiven weer de overhand krijgen, zie ik de mate van afwijking van die 2% groter uitpakken.
Deze column is 9 september jl. gepubliceerd in IEXProfs
Edin Mujagic is hoofdeconoom en onderdeel van ons beleggingcomité. Naast zijn werk bij OHV heeft Edin meerdere boeken geschreven over macro-economische en monetaire geschiedenis. Daarnaast is hij een graag geziene spreker en auteur bij gerenommeerde media.
Op de hoogte blijven van de economische ontwikkelingen? Onze hoofdeconoom Edin Mujagić deelt maandelijks zijn visie. Schrijf u hier in voor Edins nieuwsbrief.
In de nieuwsbrief van OHV leest u welke invloed de macro-economische ontwikkelingen hebben op de financiële markten en 'onze' beleggingen.
