Na gisteren is het duidelijk; ook de ECB zal de rente gaan verhogen. Maar dan moet het opkoopprogramma wel afgerond zijn, aldus Edin Mujagic. Het zal dus zo’n vaart niet lopen.
Omdat Christine Lagarde tijdens de persconferentie meermaals weigerde te herhalen dat een renteverhoging dit jaar zeer onwaarschijnlijk is en omdat ze niets deed de ontstane verwachtingen over renteverhogingen door de ECB dit jaar weg te nemen, is bij veel analisten gisteren een havikachtige nasmaak blijven hangen.
Hier is sprake van overdrijven, al dan niet aangespoord door het feit dat de Fed duidelijk het roer om wil gooien en de Britse centrale bank dat al heeft gedaan.
Lagarde klonk inderdaad relatief havikachtig maar dat is ook niet al te moeilijk, gegeven haar eerdere uitlatingen.
Zij kon ook niet doen alsof er niets aan de hand is, nu de jaarlijkse inflatie in de eurozone in januari verder gestegen is, terwijl er een daling werd verwacht.
Die daling werd vooral verwacht omdat het opdrijvende effect van de Duitse btw-wijziging in januari wegviel. De Duitse regering verlaagde het btw-tarief in de tweede helft van 2020. De verlaging verliep in januari 2021.
Voor de berekening van de jaarlijkse inflatie, betekende dat dat die in de tweede helft van 2021 omhoog werd gedreven. Door het verlaagde btw-tarief waren de prijzen in de Duitse winkels ook lager, waardoor het procentuele verschil tussen de prijzen sinds de zomer van vorig jaar hoog uitviel.
Weliswaar geldt dat alleen voor Duitsland, maar omdat de Duitse economie de grootste van de eurozone is, is dat effect ook zichtbaar in de inflatiecijfers voor de gehele eurozone.
Dat effect werd geschat op zo’n 0,5 procentpunt. Met het wegvallen ervan, hadden analisten gerekend op een lagere inflatie in januari 2022, maar dat is niet uitgekomen.
Dat ook met dat weggevallen effect de inflatie hoog bleef, kunnen beleggers zien als nog een bewijs dat het narratief dat de hoge inflatie een tijdelijk fenomeen is, een onjuiste is. Lagarde kon dus niet doen alsof er niets aan de hand is, ook al omdat het groepje haviken binnen het ECB-bestuur mondiger is geworden.
Zij gaf aan dat de ECB verwacht dat de economie in het eerste kwartaal zal kwakkelen om daarna sterk te herstellen, mede omdat het remmend effect van de pandemie met elke nieuwe virusgolf kleiner lijkt te zijn.
De inflatie lijkt langer te hoog te blijven dan de ECB had verwacht en wordt steeds breder gedragen. De kans dat de inflatie op termijn hoger zal uitvallen, is volgens de bank hoger dan dat de geldontwaarding lager zal uitpakken.
Die verwachtingen in combinatie met eerder genoemde weigering te herhalen dat een renteverhoging dit jaar “zeer onwaarschijnlijk” is, geeft inderdaad aanleiding om een renteverhoging te verwachten.
Daar staat echter tegenover dat Lagarde óók zei nog steeds te verwachten dat de inflatie in de loop van 2022 zal dalen én dat de oude afspraak van de ECB geldt, namelijk dat rente alleen omhoog kan als de bank is gestopt met het opkopen van staats- en bedrijfsobligaties.
Als de bank vasthoudt aan de plannen over het opkopen, dan zal ze daar voorlopig niet mee stoppen en zal dus een renteverhoging niet kunnen plaatsvinden. De enige manier om de rente dit jaar op te krikken, is als de bank eerder stopt met het opkopen van schuldpapier.
En zelfs dan is het maar de vraag hoe snel de ECB met een renteverhoging aan zal komen. De reden is dat deze lat nog steeds hoog blijft, ook na de recente inflatiecijfers.
De ECB stelt dat de officiële rentes op hun huidige niveau of lager blijven totdat de bank concludeert dat de inflatie ruim vóór het einde van de projectieperiode (tot en met 2024) en duurzaam voor de rest van de projectieperiode het niveau van 2% bereikt.
En het bestuur oordeelt dat de onderliggende inflatie – dat is de inflatie zonder energie- en voedselprijzen – voldoende opgelopen is. Daar komt bij dat de ECB zegt dat het bovenstaande “kan betekenen dat de inflatie gedurende een overgangsperiode gematigd boven de doelstelling uitkomt.”
Dus als inflatie ook na de verwachte daling boven het streefpercentage blijft, zal de bank dat enige tijd gedogen.
Een renteverhoging tot december lijkt mij dan ook onwaarschijnlijk en de kans op eentje in december laag, zij het iets hoger dan voor de bestuursvergadering van de bank gisteren.
Het zou mij niet verbazen als de sterk opgelopen verwachtingen over het aantal renteverhogingen door de ECB dit jaar, de komende tijd net zo rap afnemen.
Deze column is 4 februari jl. gepubliceerd in IEXProfs
Edin Mujagic is hoofdeconoom en onderdeel van ons beleggingcomité. Naast zijn werk bij OHV heeft Edin meerdere boeken geschreven over macro-economische en monetaire geschiedenis. Daarnaast is hij een graag geziene spreker en auteur bij gerenommeerde media.
Op de hoogte blijven van de economische ontwikkelingen? Onze hoofdeconoom Edin Mujagić deelt maandelijks zijn visie. Schrijf u hier in voor Edins nieuwsbrief.
In de nieuwsbrief van OHV leest u welke invloed de macro-economische ontwikkelingen hebben op de financiële markten en 'onze' beleggingen.
