Het is april en zoals elk jaar is dat het moment waarop het Internationaal Monetair Fonds (IMF) zijn jaarvergadering houdt en de slot afhaalt van het World Economikc Outlook, een rapport waar onder meer de groeiramingen voor de wereld te vinden zijn.
In de editie van dit jaar stelt het IMF dat het economisch herstel na de pandemie en oorlog in Oekraïne blijft doorgaan. De situatie is echter wel fragiel, met een ongewenste mix van lage groei, grote risico’s en inflatie die nog lang niet onder controle is.
Toen ik de ramingen doornam, viel mijn oog op de raming voor de economische groei in Rusland. Dit jaar wordt een groei verwacht van 0,7% gevolgd door 1,3% volgend jaar. En dat zijn toch niet de cijfers die je zou verwachten van een land dat het vooral van de export moet hebben en met zware sancties te maken heeft.
Bij mij riep het zien van die cijfers de vraag op hoe relevant het IMF zelf eigenlijk is! Ik zal het uitleggen.
Het IMF is opgericht in 1944 om het naoorlogse internationale geldstelsel in goede banen te leiden. Dat geldstelsel, overeengekomen in het Amerikaanse stadje Bretton Woods en vandaar ook wel het stelsel van Bretton Woods genoemd, kwam in 1971 ten einde. In dat jaar koppelde de Amerikaanse president Richard Nixon de dollar af van het goud. Die koppeling was de hoeksteen van het stelsel van Bretton Woods. Dat besluit heeft verregaande gevolgen gehad, zoals ik omschrijf in mijn boek ‘Keerpunt 1971’.
Met het einde van dat stelsel was eigenlijk ook de bestaansreden van het IMF verdwenen. Het IMF overleefde door zichzelf een andere taak toe te eigenen, zoals helpen van landen die in problemen komen en lobbyen voor de invoering van de westerse economische normen en waarden in de wereld. Dat kon het IMF ook doen omdat de instelling gedomineerd werd en wordt door het stemgewicht van westerse landen.
Dat is heel mooi te zien aan de stemgewicht per land. De VS hebben 16,5% van de stemmen. Aangezien besluiten bij het IMF alleen genomen kunnen worden als 85% van de stemmen vóór zijn, hebben de VS de facto het vetorecht bij het IMF. De baas van het IMF is altijd een Europeaan geweest.
In de loop der tijd is de wereld echter ingrijpend veranderd. Die groeiraming voor Rusland laat dat zien. De enige reden waarom de Rusissche economie kan groeien ondanks de sancties is omdat een groot deel van de wereld niet meedoet met die sancties!
Het IMF heeft ook veel geld beschikbaar om uit te lenen aan de lidstaten die in problemen zitten, bijvoorbeeld door de hoge schulden. Het probleem is dat de animo daarvoor nihil is. De behoefte aan geld bij veel landen is er wel, alleen kloppen ze niet meer aan bij het IMF aan, maar steeds vaker bij China.
Het IMF lijkt steeds meer op een relikwie uit het verleden, een instelling geijkt op de wereld die er lang niet meer is en ook niet meer zal terugkeren. In 1971 kon het IMF zichzelf nog relevant houden door die nieuwe taak aan te nemen, maar inmiddels wordt het vermeden door steeds meer landen.
Er zijn twee opties voor het IMF met het oog op de toekomst: óf het IMF hervormt zichzelf in grijpend zodat het geen instelling is die gedomineerd wordt door het westen óf het zal zijn deuren uiteindelijk moeten sluiten.
Deze column is 12 april jl. gepubliceerd in Dft.nl
Edin Mujagic is hoofdeconoom en onderdeel van ons beleggingcomité. Naast zijn werk bij OHV heeft Edin meerdere boeken geschreven over macro-economische en monetaire geschiedenis. Daarnaast is hij een graag geziene spreker en auteur bij gerenommeerde media.
Op de hoogte blijven van de economische ontwikkelingen? Onze hoofdeconoom Edin Mujagić deelt maandelijks zijn visie. Schrijf u hier in voor Edins nieuwsbrief.
In de nieuwsbrief van OHV leest u welke invloed de macro-economische ontwikkelingen hebben op de financiële markten en 'onze' beleggingen.
