Rome wil geen verdere renteverhogingen, ook al is de inflatie daar omlaag. In Duitsland is de inflatie juist gestegen. Het wordt de ECB ook wel moeilijk gemaakt, aldus Edin Mujagic.
De eurozone is het beste te vergelijken met een wipwap. Waar de inflatie in landen zoals Italië, Spanje en Frankrijk gedaald is, naar vaak het laagste punt sinds voorjaar 2022, is die in bijvoorbeeld Duitsland juist gestegen.
Het moment lijkt nog niet aangebroken dat we overal in de muntunie dezelfde beweging op dat gebied zien. En dat maakt het leven van de ECB zuur. Ruim 20 jaar nadat de nationale munten van inmiddels 20 landen opgingen in één valuta, blijft de gewenste synchronisatie uit.
Geen wonder dat verschillende bestuursleden van de bank, waaronder president Christine Lagarde, tijdens de jaarlijkse retraite in het Portugese stadje Sintra, havikachtige taal uitsloegen.
Een renteverhoging in juli lijkt net zo zeker als dat het morgen zaterdag zal zijn en op de financiële markten neemt de overtuiging toe dat de ECB ook in september de rente zal opkrikken.
De bank gebruikt elke gelegenheid om aan te geven dat een pauze voorlopig niet aan de orde is en dat wanneer het gewenste renteniveau wordt bereikt, zij haar rentetarieven langdurig op dat niveau zal houden. Het Verenigd Koninkrijk, of meer precies de Britse centrale bank, vormt een soort spiegel voor de ECB.
De bankiers uit Frankfurt zien hoeveel kritiek hun Britse collega’s krijgen omdat ze inflatie maar niet onder controle krijgen (daar klimt de inflatie nog steeds), voor een deel omdat de Britse centrale bank eerder dit jaar het tempo van renteverhogingen iets had teruggeschroefd om inmiddels te concluderen dat dat te voorbarig was.
Wat de ECB ziet als de bank haar blik over het Kanaal werpt, is dat de Britse zusterinstelling daardoor heel wat goodwill verloren heeft. Goodwill is de immateriële, onzichtbare meerwaarde van een bedrijf.
Toegepast op een centrale bank, kunnen we stellen dat goodwill ontstaat door wanneer het nodig is, op korte termijn bezien impopulaire beslissingen, te nemen. Zoals de rente verhogen wanneer inflatie veel te hoog is.
De ECB heeft heel wat goodwill verspeeld sinds 2021 doordat ze lang bleef geloven dat de inflatie tijdelijk hoog zou zijn om vervolgens veel te laat te beginnen met het opkrikken van de rente.
Met de recente renteverhogingen en havikachtige taal zoals deze week in Sintra, probeert de bank iets wat die verloren goodwill terug te krijgen. De bijeenkomst in Sintra werd geopend door Gita Gopinath, de tweede persoon bij het Internationaal Monetair Fonds.
Zij deelde drie ongemakkelijke waarheden met de toehoorders. Een van die ongemakkelijke waarheden was dat de ECB wellicht een lange tijd inflatie van meer dan 2% per jaar zal moeten tolereren om geen financiële crisis te riskeren.
Dit is waar ik op deze plek al enige tijd voor waarschuw, dat de ECB eigenlijk de rente veel verder moet verhogen om de inflatie te verslaan maar dat niet zal kunnen doen omdat de vereiste renteverhogingen voor grote financiële problemen in de muntunie kunnen zorgen, door veel te hoge schulden in te veel landen.
Veelzeggend in dat opzicht is dat deze week de Italiaanse regering uithaalde naar de bank; de rente is te hoog en verdere renteverhogingen moet de ECB maar niet doen, aldus Rome. Blijkbaar doen de hogere rentestanden op het laars-achtige schiereiland nu al veel pijn.
Ik vrees dan ook dan de ECB, ondanks de stoere woorden, niet ver genoeg zal kunnen gaan in het bestrijden van inflatie en dat we, inderdaad, ons moeten opmaken voor een lange periode van bovengemiddelde geldontwaarding.
En dan te bedenken dat de ECB de inflatie zou kunnen verslaan met nog maar een paar renteverhogingen! Daarmee kom ik tot mijn eigen ongemakkelijke waarheid als het ware, namelijk dat de ECB in haar oorlog tegen inflatie in feite gesaboteerd wordt door de overheden in de muntunie.
Hoe dat zo? De eurozone zit in een soort vicieuze cirkel: de ECB verhoogt de rentes om de inflatie te bestrijden. Die renteverhogingen doen economische pijn. Niets vreemds, inflatie aanpakken nadat je die uit de hand liet lopen, kan nou eenmaal niet zonder pijn.
Echter, de overheden in de eurozone reageren erop door keer op keer op grote schaal te compenseren voor die pijn, wat tot uiting komt in de hoge begrotingstekorten. Het probleem is alleen dat dat compenseren de inflatie juist omhoog stuwt, via het continu aanjagen van de vraag en daarmee de strijd van de ECB in feite saboteert.
Om inflatie te verslaan en de ECB daarbij te helpen, moet dat compenseren stoppen ook wanneer de bank de rente verder verhoogt. Een ongemakkelijke waarheid inderdaad.
Edin Mujagic is hoofdeconoom en onderdeel van ons beleggingcomité. Naast zijn werk bij OHV heeft Edin meerdere boeken geschreven over macro-economische en monetaire geschiedenis. Daarnaast is hij een graag geziene spreker en auteur bij gerenommeerde media.
Op de hoogte blijven van de economische ontwikkelingen? Onze hoofdeconoom Edin Mujagić deelt maandelijks zijn visie. Schrijf u hier in voor Edins nieuwsbrief.
In de nieuwsbrief van OHV leest u welke invloed de macro-economische ontwikkelingen hebben op de financiële markten en 'onze' beleggingen.
