In de VS blijken bedrijven hun prijzen extra te hebben verhoogd, vandaar de nog hogere inflatie. Maar de winstcijfers zijn wel prima dan natuurlijk, aldus Edin Mujagic.
De inflatie was in 2021 best hoog en in 2022 zeer hoog. Wat de inflatie in 2023 gaat doen, is van groot belang voor beleggers omdat dat bepalend is voor wat de centrale banken aan monetaire kapriolen zullen uithalen.
En wat de centrale bankiers besluiten te doen, beïnvloedt de financiële markten behoorlijk. Dat is vooruitkijkend. Achteruit kijkend is er voor beleggers ook waardevolle informatie te spotten. Bijvoorbeeld waar een belangrijk deel van de inflatie vandaan komt.
Ik kwam onlangs een onderzoek tegen bij de regionale centrale bank in Kansas City dat voor zowel een macro-econoom als belegger interessante inzichten opleverde voor de Amerikaanse situatie.
Sinds de inflatie in de zomer van 2021 begon te klimmen, zijn er vele redenen aangevoerd om de rappe prijsstijgingen te verklaren. Zo werd er vaak gesproken over logistieke knelpunten. Er werd te weinig geproduceerd, bijvoorbeeld in China.
Dat wát er geproduceerd was, was peperduur te vervoeren naar Europa en Amerika door de tekorten aan vrachtcapaciteit. Dat de energieprijzen door het dak gingen na de Russische inval in Oekraïne, hielp ook al niet bepaald.
Net als het feit dat de overheden over de hele wereld de begrotingssluizen wijd open hadden gezet om de economie te stimuleren. Gevolg: de vraag naar alles wat je maar kunt bedenken, explodeerde en het aanbod kon dat niet bijbenen.
Hogere prijzen zijn dan geen verrassing. Maar er was meer aan de hand. Nee, ik ga niet herhalen dat het langdurig zeer ruime monetaire beleid ook een behoorlijk deel van de schuld heeft. Enter het eerdergenoemde paper van Kansas City Fed.
Onderzoekers hebben gekeken naar met hoeveel de Amerikaanse bedrijven hun prijzen hebben verhoogd in vooral 2021, met ook effecten in 2022. Wat blijkt? Ze hebben op grote schaal gebruik gemaakt van het feit dat prijsverhogingen heel normaal waren om hun prijzen met meer te verhogen dan ze hun kosten zagen stijgen.
Nadat de inflatie heel lang zeer laag was, jaren waarin prijzen verhogen gelijk stond aan fors verlies van marktaandeel (en boosheid van de klant), was het verhogen van de prijs in 2021 ineens iets wat de buitenwereld logisch vond. En daar hebben ze dus gebruik van gemaakt om, wellicht anticiperend op verdere kostenstijgingen, de prijzen relatief veel op te krikken.
Volgens de onderzoekers van de Kansas City Fed, is dat effect goed voor meer dan de helft van de inflatie in 2021. In 2022 zal dat effect ook wel een rol gespeeld hebben. En dat kan een belangrijk deel van de verklaring zijn voor waarom de winstcijfers (in de VS) goed zijn.
Als we een belegger zouden vragen in te schatten of het een goed en slecht winstjaar zal zijn als in een jaar inflatie tot bijna 10% oploopt en de centrale bank de rente opkrikt van 0% naar 4% in zo’n zes maanden, dan is de kans groot dat hij/zij eerder naar slecht zou neigen.
Even hardop verder denkend (dit komt niet uit het genoemde onderzoek): waarom konden veel bedrijven hun prijzen zo veel verhogen?
Mijn antwoord: door concurrentie of beter, gebrek eraan. Onderzoek wijst uit dat sinds 1998 in meer dan driekwart van de sectoren van de Amerikaanse economie de concentratieniveaus zijn toegenomen.
Dat betekent dat in driekwart van de sectoren twee of drie bedrijven de markt in handen hebben. Creditcardmaatschappijen, mobiele telefonie of luchtvaart zijn enkele voorbeelden.
Edin Mujagic is hoofdeconoom en onderdeel van ons beleggingcomité. Naast zijn werk bij OHV heeft Edin meerdere boeken geschreven over macro-economische en monetaire geschiedenis. Daarnaast is hij een graag geziene spreker en auteur bij gerenommeerde media.
Op de hoogte blijven van de economische ontwikkelingen? Onze hoofdeconoom Edin Mujagić deelt maandelijks zijn visie. Schrijf u hier in voor Edins nieuwsbrief.
In de nieuwsbrief van OHV leest u welke invloed de macro-economische ontwikkelingen hebben op de financiële markten en 'onze' beleggingen.
