Weinig beschikbare alternatieven, onwetendheid over financiële zaken in het algemeen en hoge kosten. Dat waren, gechargeerd, een lange tijd kenmerken van de wereld waarin banken opereerden.
In die wereld waren hoge winsten zo goed als gegarandeerd. De rentes die de banken ontvingen, lagen veel hoger dan de rentes die ze betaalden zonder dat de klanten daardoor wegliepen.
Die wereld is er niet meer. Banken worden tegenwoordig in het hart van hun bedrijfsvoering aangevallen. Deze week kregen we een prachtig voorbeeld daarvan, toen Apple met het bericht kwam dat die, in samenwerking met Goldman Sachs, een spaarrekening met daarop 4,15 procent rente aan gaat bieden. Ter vergelijking: de gemiddelde spaarrente in de VS bedraagt op het moment 0,37 procent.
Het businessmodel van de banken is onder druk komen staan naarmate de sociale media een prominenter rol zijn gaan spelen. Daardoor weten hun klanten alles wat er te weten valt over alternatieven voor hun spaarrekening, alternatieven waar er overigens heel veel – en steeds meer – van zijn. Daarnaast is het ook nog heel makkelijk én goedkoop om over te stappen naar één of meerdere alternatieven. Een klein voordeel ten opzichte van een spaarrekening kan al voldoende aanleiding zijn.
Natuurlijk, als het om een onbekende of schimmige partij gaat, blijven klanten zitten. Maar als een in ieder huishouden bekend én gerespecteerd bedrijf zoals Apple met een zeer aantrekkelijk alternatief komt, dan verandert de zaak natuurlijk.
Naar aanleiding van de recente perikelen bij de Amerikaanse banken en in Europa bij Credit Suisse, kregen we van de toezichthouder te horen dat de banken veel hogere buffers hebben dan in 2008 en dat het toezicht veel scherper is, waardoor een kans op een snelle, ontwrichtende bankencrisis klein is. Maar dat neemt niet weg dat het grotere beeld eentje is waarin de banken steeds minder nodig zijn voor steeds meer mensen. Een bankencrisis voltrekt zich in slow motion als het ware.
Dat zal onze samenleving, economie en zakendoen veranderen, omdat banken traditioneel het hart ervan vormen. Denk aan betalingsverkeer en lenen, twee cruciale activiteiten in onze moderne economieën. Die worden steeds vaker door niet-banken verzorgd.
Natuurlijk, banken hadden in het verleden ook vaak met grote uitdagingen te maken. Zij pasten zich altijd aan. Dat zal nu ook gaan gebeuren, maar het verschil is wel dat waar dat vroeger altijd vanuit een dominante positie gebeurde, dat niet meer het geval is of hoeft te zijn. Concreet: overnames van banken door niet-bancaire partijen kunnen zomaar heel gewoon worden in de toekomst. Banken blijven bestaan...maar als afdelingen van niet-financiële conglomeraten. ’Apple die Goldman Sachs inlijft’, als dat in de toekomst een krantenkop wordt, dan sta ik daar niet raar van te kijken.
Als je anno 2023 naar een geldmuseum gaat, dan zie je daar vooral oude vormen van geld. In het geldmusem van de toekomst zou je zomaar een filmpje kunnen zien met als introductietekst: „Welkom in het geldmuseum. U krijgt nu een filmpje te zien over wat we ooit een ’bank’ noemden.”
Deze column is 19 april jl. gepubliceerd in Dft.nl
Edin Mujagic is hoofdeconoom en onderdeel van ons beleggingcomité. Naast zijn werk bij OHV heeft Edin meerdere boeken geschreven over macro-economische en monetaire geschiedenis. Daarnaast is hij een graag geziene spreker en auteur bij gerenommeerde media.
Op de hoogte blijven van de economische ontwikkelingen? Onze hoofdeconoom Edin Mujagić deelt maandelijks zijn visie. Schrijf u hier in voor Edins nieuwsbrief.
In de nieuwsbrief van OHV leest u welke invloed de macro-economische ontwikkelingen hebben op de financiële markten en 'onze' beleggingen.
