Het is 12:45 als ik, rijdend op de A1, de imposante Airbus 380 van Emirates boven me zie. Zoals elke dag landt het grootste passagiersvliegtuig ter wereld op Schiphol.
Eerder op die dag maakte het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) bekend dat de Nederlandse economie gekrompen is in het derde kwartaal, met 0,2 procent. Daarmee is die drie kwartalen op rij afgevallen. De krimp die eerder werd gemeld in het eerste en tweede kwartaal, bleek bij nader inzien iets groter te zijn. Het zijn geen schokkende percentages maar het feit is wel dat het voorlopig voorbij is met de groei en dat Nederland in een recessie verkeert.
Elke economie, en dus ook de Nederlandse, kunnen we vergelijken met een Airbus 380. Net als dat vliegtuig, vliegt een economie namelijk ook op vier motoren, te weten consumptie van huishoudens, investeringen van bedrijven, uitgaven van de overheid en handel met het buitenland.
Uit de cijfers van het CBS bleek dat de bedrijfsinvesteringen (denk aan machines, voertuigen, gebouwen) gedaald waren. De huishoudelijke consumptie bleef onveranderd, de overheid gaf meer uit en hoewel zowel onze import als export daalden, daalde de export minder dan import. Als landen maakten we dus winst als het waren in onze handel met het buitenland, iets wat een positieve bijdrage levert aan de groei. Ofwel: 2 motoren van de Nederlandse economie werkten in het derde kwartaal en 2 waren uitgevallen.
Een piloot die in zijn cockpit de melding krijgt dat twee motoren zijn uitgevallen, vindt dat niet leuk maar hij weet ook dat Airbus 380 in principe ook met slechts één werkende motor in de lucht kan blijven. Ideaal is het niet, het vliegtuig verliest aan snelheid bijvoorbeeld, maar de piloot kan de kist veilig landen zodat technici aan de slag kunnen. Hetzelfde geldt voor de in dit geval Nederlandse economie.
krimp economie
Het zou niet verbazen als onze economie ook in het vierde kwartaal krimpt. Het CBS meldde ook dat de huishoudelijke consumptie in september is gedaald. Aangezien die in het hele derde kwartaal onveranderd is gebleven, betekent dat dat huishoudens in juli en augustus meer hebben uitgegeven, anders kan het gemiddelde niet op 0 zijn uitgekomen. Dat hun uitgaven in september zijn gedaald, zegt mij dat de kans groot is dat de huishoudelijke consumptie in het vierde kwartaal van dit jaar af zal nemen. Vanuit de hoek van bedrijfsinvesteringen valt mijn inziens voorlopig ook niet veel te verwachten. Enerzijds door de verslechterde vooruitzichten, anderzijds door de gestegen rentestanden maar ook door de onzekerheid over wat voor kabinet we gaan krijgen na de verkiezingen en welk beleid dat nieuwe kabinet zal voeren.
Kortom, het kan best zijn dat ook in de laatste maanden van dit jaar minstens 2 motoren van de Nederlandse economie uitgeschakeld blijven. Niet leuk maar het land blijft draaien. Onze economie heeft in feite een zachte noodlanding gemaakt. Het is nu aan de technici, lees Den Haag, om mankementen op te sporen en te verhelpen zodat in de nabije toekomst alle 4 motoren weer gaan draaien. Het ondernemersvertrouwen is in oktober verder gedaald maar desondanks verwacht ondernemend Nederland in 2024 meer te investeren. Mits de technici hun werk doen, voeg ik eraan toe.
Dit stuk is eerder verschenen in het Reformatorisch Dagblad
Edin Mujagic is hoofdeconoom en onderdeel van ons beleggingcomité. Naast zijn werk bij OHV heeft Edin meerdere boeken geschreven over macro-economische en monetaire geschiedenis. Daarnaast is hij een graag geziene spreker en auteur bij gerenommeerde media.
Op de hoogte blijven van de economische ontwikkelingen? Onze hoofdeconoom Edin Mujagić deelt maandelijks zijn visie. Schrijf u hier in voor Edins nieuwsbrief.
In de nieuwsbrief van OHV leest u welke invloed de macro-economische ontwikkelingen hebben op de financiële markten en 'onze' beleggingen.
