Kennis & Inzicht | 4 oktober 2023 | Door: Edin Mujagić

Verhaal over inflatie uitgelegd in vijf foto’s

Al enige tijd is inflatie een term die je overal tegenkomt, of je naar de radio luistert, de krant openslaat, met je collega’s bij de koffieautomaat staat of na het avondeten thuis lekker ontspant en over je dag praat met je partner en kinderen.

Er is veel onzin dat over inflatie wordt verteld, vaak door beleidsmakers en economen. Bijvoorbeeld over het ontstaan ervan, de redenen zouden de oorlog in Oekraïne zijn, bedrijven die hun prijzen te veel verhogen, vakbonden die te hoge lonen willen et cetera. Het komt zelden voor dat iemand over inflatie praat die zelf hoge inflatie, laat staan hyperinflatie, heeft meegemaakt.

Voor ondergetekende geldt dat niet, ik ben zo’n inflatieervaringsdeskundige, om het maar even zo te zeggen. Als iemand die geboren werd in voormalig Joegoslavië, heb ik de transitie van lage inflatie naar zeer hoge en uiteindelijk hyperinflatie meegemaakt. Maar je hoeft geen inflatie-ervaringsdeskundige te zijn om een en ander over inflatie te weten. Kennis van monetaire historie volstaat. Helaas is die kennis vaak afwezig.

Ik wil u daarom in de vorm van een beeldverhaal vertellen hoe een en ander loopt als je inflatie niet snel de kop indrukt, ondanks het feit dat dat pijnlijk is op korte termijn.

Beeldverhaal

Voordat inflatie een probleem wordt, loopt men rond met bankbiljetten zoals deze in de portemonnee. Het zijn bankbiljetten die behoorlijke waarde vertegenwoordigen en waar men veel vertrouwen in heeft, ook in het buitenland.

Dan ontstaan er economische problemen in zo’n land. Die pakt de overheid niet structureel, in de kern aan, maar 'lost op' door de geldpersen aan te zetten. Dan krijg je dit soort bankbiljetten.

Het zijn bankbiljetten die weinig waard zijn en waarvoor geldt dat het vertrouwen erin ver te zoeken is.

Beleidsmakers pakken de problemen, die nu groter zijn geworden door de geldpersen aan te zetten, nog steeds aan met datzelfde middel, de geldpersen 24/7 te laten draaien. Dat is de weg die leidt naar de volgende fase, waarin men met bankbiljetten zoals die op foto hieronder op zak rondloopt: koopkracht nihil, vertrouwen richting 0.

Vervolgens komt de overheid op het geniale idee om het zeer hoge inflatieprobleem op te lossen, of, beter, te verbloemen, door gewoon wat nullen van zulke bankbiljetten af te halen. Je krijgt dan weer nieuw geld, dat er zo uitziet.

Dat werkt natuurlijk niet want de geldpersen draaien nog steeds 24/7 - dé bron van structurele geldontwaarding - waardoor je, in het meest extreme geval eindigt met bankbiljetten zoals op deze foto.

Dus als ik waarschuw voor te soft aanpakken van inflatie, dan doe ik dat omdat ik, in tegenstelling tot zo goed als alle andere Nederlandse economen, uit eigen ervaring weet wat de economische én niet-economische gevolgen ervan kunnen zijn én omdat ik de monetaire historie ken.

Ik bagatelliseer de inflatie niet, dat kun je alleen doen als je naar de inflatie kijkt door de bril van de moderne economische modellen, die zodanig geconstrueerd zijn dat inflatie eigenlijk niet uit de hand kán lopen (en als het gebeurt na enige tijd bijna vanzelfsprekend weer terugzakt) en eerder smeerolie voor een economie is dan een vloek en dus geen kwaad kan. Inflatie door te veel geldgroei kan in zulke modellen eigenlijk niet ontstaan omdat geldgroei niet voorkomt in gangbare modellen.

Deze column is op 4 oktober jl. gepubliceerd in Dft.nl